راهکارهای محافظت از سرمازدگی درختان
راهکارهای محافظت از سرمازدگی درختان:
سرمازدگی یکی از شایع ترین مواردی است که در فصل سرد سال در نهال ها و درختان رخ می دهد. پس از یخبندان عملکرد کاهش می یابد و در صورت سرمازدگی شدید حتی گیاه به طور کامل از بین می رود. راه های مختلفی برای جلوگیری از سرمازدگی وجود دارد.
سرمازدگی زمستانه:
بسته به آب و هوای منطقه، یخبندان زمستانه می تواند از اواخر پاییز تا اواخر زمستان رخ دهد. روش های مختلفی برای جلوگیری از سرمازدگی در باغ ها استفاده می شود. اما تمام این روش ها فقط می توانند از سرمازدگی جلوگیری کنند. میزان مقابله با یخبندان در زمستان به عوامل زیادی بستگی دارد که می توان به شدت سرما، تعداد ساعات دمای هوا در انواع عدم تحمل نهال، نوع نهال، سن نهال، نوع خاک، رطوبت محیط و رطوبت خاک اشاره کرد.
در مورد نهال ها و محصولات یکساله و محصولات در فضای باز که اغلب در فصل سرد در مناطق گرم کشور کشت می شوند، در سال های اخیر، کاهش تغییرات ناگهانی دما می تواند خسارت شدیدی به محصول وارد کند.دمای هوا در یک شب می تواند بسیار کمتر از میانگین منطقه باشد و محصولات کشت شده این دما را تحمل نکرده و تحت تاثیر سرمازدگی قرار می گیرند. این یخبندان بسته به مدت زمان سردی در منطقه می تواند صددرصد خسارت به محصول وارد کند یا منجر به از بین رفتن کلی محصول شود. این پدیده (یخ زدگی) همچنین می تواند در مکان هایی رخ دهد که تجهیزات گرمایشی ضعیف هستند یا در وضعیت نامناسب پوشش و عایق قرار دارند.
راه حل کاهش خسارت سرمازدگی زمستانه:
یکی از مهم ترین و کاربردی ترین اقدامات استفاده از برخی ترکیبات مناسب قبل از سرمازدگی است که می تواند از آسیب جلوگیری کند یا آن را کاهش دهد. این ترکیبات معمولاً شامل اسیدهای آمینه مانند پرولین، سیلیس، کلسیم و پتاسیم هستند. اسیدهای آمینه باعث افزایش مقاومت نهال در برابر تنش سرما می شود، به طوری که توانایی سلول های نهال برای مقابله با سرما افزایش می یابد. زیرا سایر عناصر ذکر شده (کلسیم، پتاسیم و سیلیس) نه تنها آب نهال را غلیظ می کند، بلکه ضخامت دیواره سلولی را افزایش داده و نفوذ سرما را دشوار می کند.
چه زمانی باید از ترکیبات ضد سرما استفاده کرد؟
اگر به طور منظم بر پیش بینی هوا نظارت داشته باشید، می توانید تخمین بزنید که افت دما چه زمانی اتفاق می افتد و می توانید یک یا دو هفته قبل از احتمال سرما از ترکیبات مورد نظر استفاده کنید. با استفاده به موقع از ترکیباتی مانند آمینواسیدهای آمینه اسپارک و کلسیم و پتاسیم اثربخشی آن افزایش می یابد. البته برخی از ترکیبات ضد شوک نیز وجود دارند که می توانند آسیب های ناشی از تنش سرمازدگی را تا حدودی کاهش دهند.
توجه داشته باشید در هفته نزدیک به احتمال یخبندان از کودهای نیتروژنه و ترکیبات جلبکی (تقویت رشد) استفاده نکنید.
نکات مفید برای حفاظت از سرمازدگی درختان:
• در آخرین هفته‌های سبز برگی درختان، از کود ازت استفاده نکنید.
• از هرس قبل از شروع هوای سرد که درخت هنوز سبز است خودداری کنید. زیرا در این زمان هرس درخت را تشویق به رشد رویشی می کند در نتیجه ساقه تازه تشکیل شده مقاومتی در برابر سرما نخواهد داشت.
• در هفته آخر سبز شدن درخت با آخرین آبیاری درخت از کودی مانند سولفات پتاسیم استفاده کنید.پس از استفاده از کودهای پتاسیم و کلسیم، آبیاری دیگری انجام ندهید تا شیره نهال غلیظ بماند.
• پس از برداشت کامل محصول و در آخرین روزهایی که درختان سرسبز هستند، محلولپاشی فروت ست، فسفیت پتاسیم و برخی اسیدهای آمینه فراموش نشود.
• در مناطق سردسیر پس از ریزش برگ ها، شستشو با بردوفیکس و سپس رنگ آمیزی تنه درخت با رنگ محافظ می تواند از سرمازدگی جلوگیری کند.
• با همه این اقدامات، سمپاشی و آبیاری با آب گرم، روشن کردن بخاری باغ و روشن کردن آتش برای ایجاد دود در باغ همچنان در شب های سرد انجام می شود.
این شرایط مربوط به سرمازدگی زمستانه است. حال برای کاهش خسارات ناشی از سرمازدگی بهاره چه باید کرد؟
سرمازدگی بهاره:
نوع دیگری از یخبندان با سرمای نابهنگام و غیرمنتظره در اوایل بهار همراه است. یعنی زمانی که پس از زمستان و گرم شدنِ هوا و بیدار شدنِ درختان مجددا هوا سرد می‌شود. در این زمان درخت نسبت به سرما حساس تر است. حتی دمای نزدیک به صفر درجه نیز می تواند آسیب جدی به درختان وارد کند. زیرا ساقه ها، برگ ها و جوانه های درختان در این زمان جوان هستند و تحمل دمای پایین را ندارند. کودهایی مانند فروت ست یا اسیدهای آمینه می توانند کمک کننده باشد. همچنین روشن شدن بخاری و ایجاد دود در باغ با افروختن آتش تا حدودی از آسیب های ناشی از یخ زدگی بهار می کاهد. توجه داشته باشید که در این زمان به دلیل وجود شکوفه ها نمی توانید از آبپاشی آب گرم استفاده کنید.
بهترین زمان برای کاشت نهال در مناطق مختلف:
با تمام صحبت هایی که در مورد تنش دمایی وجود دارد، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چه زمانی باید درختان جدیدی بکارید تا در معرض سرما زدگی قرار نگیرند. برای این کار باید ناحیه مورد نظر را در نظر بگیرید. بهتر است پس از پایان فصل سرما و احتمال یخبندان های زمستانی باغ جدید راه اندازی کنید. یعنی اگر در یک منطقه گرم و مرطوب هستید می توانید در اوایل پاییز نهال بکارید تا در فصل سرما و به دور از تنش گرمایی درخت ریشه دوانده و در محل جدید مستقر شود و قادر به تحمل فصل گرم باشد.